در قرن ۱۶
میلادی، یک جغرافیدان فنلاندنی به نام گراردوس مرکاتور، تعدادی نقشه مسطح
از کره زمین را رسم کرد. زمین در عمل کروی است و شیوه تسطیح مجازی کره زمین
توسط مرکاتور، برای ممکن کردن نمایش آن روی یک صفحه کاغذ، عملا مشکلات
زیادی داشت، به صوری که هر کشور و سرزیمنی نزدیکتر به دو قطب کره زمین
بود، روی نقشه بزرگتر دیده میشد، گاهی خیلی بزرگتر!
یکی از واضحترین نمونهها، گرینلند است. این کشور عملا روی نقشههای مسطح مرکاتور، خیلی بزرگتر از چیزی که هست، دیده میشود.
از
زمان مرکاتور، قرنهای زیادی سپری شده است، اما ما هنوز هم در پستوی
ذهنمان، کشورها را با همان شکل و وسعتی تصور میکنیم که در زمان
کنجکاویهای بیپایان دوران کودکی، روی نقشههای مسطح میدیدم و با اینکه
الان دسترسی به کرههای جغرافیایی داریم و از طریق اینترنت، تصاویر بسیار
دقیقتر و اصلاحشدهتری را میتوانیم ببینیم، باز هم آن سابقه ذهنی، حاوی
اطلاعات و قضاوتهای پاکنشدنی برای ماست.
اما جالب است که به تازگی، یک سایت یا اپلیکیشن تحت وب، درست شده است که به کمک آن میتوانید به تصورات اشتباه خودتان پایان بدهید و کلی هم تفریح کنید.
شما
میتوانید به سادگی نام کشوری را جستجو کنید و بعد با ماوس کشور مورد نظر
را به موقعیت نظر خود ببرید تا متوجه شوید که تغییر جغرافیایی فرضی، چقدر
باعث تغییر مساحت ظاهری کشور روی نقشه مسطح میشود.
بر این اساس اگر ایران در موقعیت فعلی گرینلند بود، این طور دیده میشد!
به تغییر اندازه توجه کنید:
و اگر گرینلند در موقعیت ایران بود، این طوری دیده میشد!
در مورد گراردوس مرکاتور، کتاب ارزشمندی به زبان فارسی ترجمه شده است:
گراردوس مرکاتور، پدر علم نقشهکشی نوین/ آن هاینریش/ ترجمه: شیوا مقانلو / ناشر: ققنوس