حضور 5 دانشگاه ایران در جمع برترین‌های دنیا

- سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: نتایج رتبه بندی سال 2018 میلادی کیو اس که به تازگی منتشر شده است، از حضور دانشگاه های صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، تهران و شهید بهشتی در جمع 959 دانشگاه برتر جهان نشان دارد.

دکتر محمدجواد دهقانی ادامه داد: در این رتبه بندی دانشگاه صنعتی شریف با کسب رتبه 480-471، صنعتی امیرکبیر با رتبه 550-501، علم و صنعت ایران با رتبه 600-551، تهران با رتبه 650-601 و شهید بهشتی با رتبه 1000-801 حضور یافتند.
دهقانی اظهار داشت: کیو اس به عنوان یکی از معتبرترین نظام های رتبه بندی بین المللی، هرساله دانشگاه های برتر جهان را رتبه بندی می کند. کیو اس در سال 2018 میلادی تعداد 959 دانشگاه از 84 کشور را تحت پوشش رتبه بندی جهانی خود قرار داده است. روش شناسی رتبه بندی جهانی کیو اس بر اساس دامنه گسترده ای از فعالیت های دانشگاهی طراحی شده است . دانشگاه ها توسط 6 شاخص در قالب 4 حوزه کلی آموزش، پژوهش، قابلیت جذب در بازار کار و بین المللی سازی ارزیابی می شوند. شش شاخص رتبه بندی جهانی کیو اس عبارت هستند از بررسی شهرت دانشگاه با وزن 40%، ارزیابی کارفرمایان با وزن 10% ، نسبت اعضای هیات علمی بین المللی با وزن 5%، نسبت دانشجویان بین المللی با وزن 5%، میزان استنادات به ازای هر عضو هیات علمی با وزن 20% و نسبت اعضای هیات علمی به دانشجو با وزن 20%.
پایگاه رتبه بندی کیو اس برای بررسی تعداد مقالات پژوهشی، اطلاعات پنج ساله دانشگاه ها را در پایگاه استنادی اسکوپوس مورد بررسی قرار می دهد.
وی گفت: در رتبه بندی جهانی سال 2018 میلادی کیواس، موسسه تکنولوژی ماساچوست (MIT) برای ششمین دوره متوالی عنوان برترین دانشگاه جهان را به دست آورده است. دانشگاه استنفورد، دانشگاه هاروارد، موسسه تکنولوژی کالیفرنیا، دانشگاه کمبریج، دانشگاه آکسفورد، دانشگاه کالج لندن، امپریال کالج لندن، دانشگاه شیکاگو و موسسه تکنولوژی فدرال زوریخ سوئیس به ترتیب رتبه دوم تا دهم را در رتبه بندی جهانی سال 2018 کیو اس کسب کردند.

*وضعیت دانشگاه های برتر قاره های مختلف در رتبه بندی سال 2018 کیو اس
دهقانی در ادامه افزود: در رتبه بندی جهانی کیو اس 183 دانشگاه در آمریکای شمالی ، 252 دانشگاه از قاره آسیا، 369 دانشگاه از قاره اروپا، 18 دانشگاه از قاره آفریقا، 89 دانشگاه از قاره آمریکای لاتین و 45 دانشگاه از قاره استرالیا دانشگاه های برتر جهان در سال 2018 را تشکیل می دهند.
*قاره اروپا
وی افزود: در رتبه بندی جهانی کیواس سال 2018 میلادی در مجموع 369 دانشگاه از کشورهای اروپایی حضور دارند که دانشگاه کمبریج، دانشگاه آکسفورد ، دانشگاه کالج لندن و امپریال کالج لندن از انگلستان با رتبه های 5، 6 ، 7 و 8 جهانی به عنوان 4 دانشگاه برتر اروپا معرفی شدند. موسسه تکنولوژی فدرال زوریخ از کشور سوئیس و حائز رتبه 10 جهان و 5 اروپا، به عنوان برترین دانشگاه های قاره اروپا خارج از کشور انگلستان شناخته شد. اگرچه کشور انگلستان خانه برترین دانشگاه های اروپایی است با این حال نتایج رتبه بندی سال 2018 کیو اس نشان داد که 51 دانشگاه از 76 دانشگاه آن دچار افت رتبه شدند.
*قاره آسیا
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: بر خلاف اروپا، دانشگاه های آسیایی و جوان هر ساله نتایج نظام های رتبه بندی را دستخوش تغییر و تحول می کنند. در رتبه بندی کیو اس در مجموع 252 دانشگاه از قاره آسیا حضور دارند که دانشگاه صنعتی نانیانگ سنگاپور با رتبه 11، دانشگاه ملی سنگاپور با رتبه 15، دانشگاه تسینگهوا از چین با رتبه 25 جهانی، دانشگاه هنگ¬کنگ با رتبه 26جهانی و دانشگاه توکیو از ژاپن با رتبه 28 برترین دانشگاه های این قاره را تشکیل می دهند.
در رتبه بندی کیو اس دانشگاه هایی چون دانشگاه صنعتی نانیانگ و دانشگاه پیشرفته علم و صنعت کره که بر بعد صنعت تمرکز یافته اند توانسته اند با رشد جایگاه نتایج خیره کننده ای از خود نشان دهند.
همچنین از کشور چین 39 دانشگاه در این رتبه بندی حاضر شده اند و دانشگاه تسینگهوآ که برترین دانشگاه این کشورمی باشد رتبه 25 جهانی و 3 آسیا را کسب کرده است. 6 دانشگاه این کشور در جمع 100 دانشگاه برتر دنیا قرار دارند که این تعداد در سال گذشته برابر با 4 دانشگاه بوده است.
کشور هند نیز در سال 2018 تعداد دانشگاه های برتر خود را در بازه 200 دانشگاه برتر از 2 دانشگاه در سال 2017 به 3 دانشگاه در سال 2018 ارتقا داده است.
*قاره آمریکای شمالی
در رتبه بندی کیواس در مجموع 183 دانشگاه از این قاره حضور دارند که موسسه تکنولوژی ماساچوست (MIT) ، دانشگاه استنفورد، دانشگاه هاروارد و موسسه تکنولوژی کالیفرنیا، از ایالات متحده آمریکا با رتبه های 1، 2 ، 3 و 4 جهانی، برترین دانشگاه های قاره آمریکای شمالی و جهان را تشکیل می دهند.
همچنین دانشگاه تورنتو کانادا نیز با کسب رتبه جهانی 31 برترین دانشگاه این کشور معرفی شد.
*قاره آمریکای لاتین
در رتبه بندی کیواس سال 2018 در مجموع 89 دانشگاه از آمریکای لاتین حضور دارند که دانشگاه بوینس آیرس از آرژانتین با رتبه 75 جهانی، دانشگاه سائوپائولو با رتبه 121 جهانی، دانشگاه ملی مکزیک در رتبه 122 جهانی و دانشگاه کاتولیک شیلی با رتبه 137 برترین دانشگاه های این قاره را تشکیل می دهند.
*قاره استرالیا
در رتبه بندی کیواس در مجموع 45 دانشگاه از قاره استرالیا حضور دارند که 5 دانشگاه آن در جمع 50 دانشگاه برتر جهان قرار گرفته اند. دانشگاه ملی استرالیا با رتبه 20 ، دانشگاه ملبورن با رتبه 41 و دانشگاه نیو ساوت ولز با رتبه 45 به عنوان 3 دانشگاه برتر این قاره معرفی شدند.
*قاره آفریقا
در رتبه بندی کیواس در مجموع 18 دانشگاه از قاره آفریقا حضور دارند که دانشگاه کیپ تاون با رتبه 191 ، دانشگاه استلنبوش با رتبه 361 و دانشگاه ویتواترسرند با رتبه 364 از کشورآفریقای جنوبی برترین دانشگاه های این قاره را تشکیل می دهند.

مشتری قدیمی‌ترین سیاره منظومه شمسی

محققان آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور مدارکی را به دست آورده‌اند که نشان می‌دهد مشتری قدیمی ترین سیاره منظومه شمسی و اولین سیاره‌ای است که در دیسک گازی خورشید شکل گرفته است.

تجزیه و تحلیل ایزوتوپ‌های تنگستن و مولیبدن موجود در شهاب‌سنگ‌هایی که از دو منبع سحابی متمایز به دست آمده‌اند، نشان می‌دهد بین یک تا سه میلیون سال بعد از تشکیل منظومه شمسی، بخشی از غبار فضایی آن جدا شد.
محتمل‌ترین مکانیزم این پدیده جدایی، تشکیل سیاره مشتری است که موجب شکاف دیسک گازی خوشید شد و بدین ترتیب تبادل مواد در دو بخش این دیسک گازی قطع شد.
پیش از این شبیه‌سازی‌های شکل‌گیری و تغییرات منظومه شمسی، نشان می‌داد که احتمالا مشتری قبل از سیارات دیگر تشکیل شده است، اما امکان تعیین دقیق این رخداد امکانپذیر نبود.
حجم عظیم و جاذبه شدید مشتری در شکل‌گیری منظومه شمسی موثر بوده است و تعیین تاریخ شکل‌گیری این سیاره امکان تعیین دقیق ترین خط زمانی تشکیل و تکامل منظومه شمسی را فراهم می‌کند.
در واقع محققان بر این باورند که تشکیل زودهنگام مشتری مانع شکل‌گیری ابرسیاره‌هایی شبیه به زمین و به ویژه سیارات سنگی شده است. این سیاره مانع متلاشی شدن غبار سنگی شد که در مدار خورشید حرکت می‌کرد و از انتقال مواد تازه از قسمت داخلی منظومه به قسمت خارجی آن ممانعت می‌کرد.
بر اساس این تحقیقات می‌توان تاریخ دقیق تشکیل مشتری را با استفاده از میراث ژنتیکی و زمان شکل‌گیری شهاب‌سنگ ها تعیین کرد.
اکنون کمربند شهاب‌سنگی منظومه شمسی بین مریخ و مشتری قرار دارد اما در ابتدای تشکیل منظومه شمسی، این کمربند سنگی به سمت فضای بیرونی منظومه گسترده شده بود.
گزارش کامل این تحقیقات در نشریه PNAS منتشر شده است

توافق روسیه و قزاقستان برای ساخت فضاپیما

دیمیتری راگوزین معاون امور دفاعی و فضایی نخست وزیر روسیه از توافق این کشور با قزاقستان برای ساخت مشترک موشک فضاپیمای جدید سایوز خبر داد.

راگوزین پس از گفت وگو با اسکار مامین نخست وزیر قزاقستان اظهار کرد: ذو کشور برای تسریع روند ساخت موشک سایوز-5 و همچنین زیرساخت های مورد نیاز در پایگاه فضایی بایکانور قزاقستان به توافق رسیدند.
شبکه تلویزیونی روسی زویوزدا روز چهارشنبه به نقل از راگوزین گفت: امیدواریم این طرح هر چه زودتر اجرا شود و سال 2022 به پرتاب موشک جدید و موشک حامل سرنشین به ایستگاه فضایی بین المللی و سپس موشک های سرنشین دار دیگر که مورد نظر دولت قزاقستان است، دست یابیم.
معاون امور دفاعی نخست وزیر روسیه پیشتر نیز با اعلام تصمیم همکاری موشکی کشورش با قزاقستان، از برنامه نوسازی و تصمیم گیری برای پایگاه فضایی بایکانور در این کشور نیز خبر داد.
وی در باره در باره وضعیت پایگاه فضایی بایکانور در قزاقستان که پس از فروپاشی سال 1991شوروی تاکنون همچنان مرکز اصلی پرتاب های فضایی ملی و بین المللی روسیه است، گفت که دو کشور در آینده ای نزدیک در مورد سرنوشت این پایگاه مذاکره می کنند.
مقام روسی اظهار کرد: قزاقستان قرار است در بازسازی سکوی پرتاب موشک بایکانور مشارکت مالی کند و سپس طراحی موشک فضایی با همکاری این کشور آغاز خواهد شد.
مسکو که برای تداوم استفاده از این پایگاه سالانه 100 میلیون دلار به قزاقستان می پردازد، سال 2016 پایگاه فضایی واستوچنی در خاور دور منطقه پلستسک روسیه را بهره برداری کرد تا بتواند دامنه فعالیت های فضایی خود را افزایش دهد.
روسیه از امکانات گسترده پرتاب موشک برای حمل ماهواره و تاسیسات فضایی به کشورهای دیگر برخوردار است و آمریکا و اعضای اتحادیه اروپا از این سامانه ها روسی استفاده می کنند و حتی از پایگاه های خارج از مرزهای خود نیز عملیات پرتاب را برای کشورهای دیگر اجرا می کند.

استفاده از فضا برای ارتباط در زمین به کمک ماهواه‌های مخابراتی

ماهواره‌های مخابراتی، فضاپیماهایی بدون سرنشین هستند که ماهواره‌‌های مخابراتی 'فعال' وظیفه‌ دریافت، تنظیم، و ارسال اطلاعات را بر عهده دارند و ماهواره مخابراتی‌ 'غیر فعال' فقط به عنوان یک منعکس کننده عمل می‌کنند.

ماهواره‌‌های مخابراتی فعال وظیفه‌ دریافت، تنظیم، و ارسال اطلاعات را بر عهده دارد و ماهواره مخابراتی‌ غیر فعال فقط به عنوان یک منعکس کننده عمل می‌کند. یعنی این نوع ماهواره ها امواج دریافتی را نمی توانند اصلاح یا تقویت کنند. اکثر ماهواره‌های مخابراتی در مدارهای زمین آهنگ و نوع خاص آنها (ماهواره‌های پخش رادیو و تلویزیونی) در مدار زمین ثابت قرار دارند.
بهره‌برداری از فضا با اهداف مختلفی صورت می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به اکتشافات علمی، ارتباطات (مخابرات، اینترنت و رادیو-تلویزیون)، سنجش از دور (با کابردهای در بخش نظامی، کشورزی، بهداشت، آموزش و...)، مکان‌یابی و ناوبری (مثل جی.پی.اس) و... اشاره کرد.
در این میان، یکی از کاربردهای مهم و حیاتی فضا برای انسان مخابرات است. امروزه، پیشرفت و تکامل جوامع بشری و افزایش روزافزون نیازهای ارتباطی، توسعه شیوه‌های نوین ارتباطی را ضروری کرده است. ماهواره‌های مخابراتی را می‌توان بهترین، کارآمدترین و گاهی تنها راه ایجاد ارتباط بین دو نقطه از کره زمین دانست.
مزایای بی‌شمار این فناوری، از جمله سرعت عمل بالا، پوشش مناسب، امکان ارتباط با دورترین و غیرقابل دسترس‌ترین مناطق و به‌صرفه بودن، استفاده از ماهواره‌های مخابراتی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. در مجموع، نقش ارزنده ماهواره‌های مخابراتی در زندگی امروز بشر غیرقابل انکار است.
از جمله کاربردهای گوناگون این ماهواره‌ها، می‌توان به پخش انواع برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، شبکه‌های انتقال داده جهانی و منطقه‌ای مانند اینترنت، آموزش از دور، سمینارهای صوتی- تصویری بلادرنگ، ارسال اطلاعات، امداد و نجات و انواع مکالمات تلفنی ثابت و متحرک اشاره کرد.
همچنین ماهواره‌های مخابراتی، گامی بزرگ در صنعت تجاری‌سازی فضا محسوب می‌شوند و بهره‌برداری تجاری از این ماهواره‌ها، به‌ویژه پس از جنگ سرد در دهه 90 میلادی، راه را برای گسترش تجارت فناوری فضایی در تمام زمینه‌ها هموار کرد. به دلیل همین کاربردهای ارزشمند، دستیابی به فناوری ساخت، توسعه و پرتاب ماهواره‌های مخابراتی برای تمام کشورهای جهان حیاتی به نظر می‌رسد.
ماهواره‌های رادیوتلویزیونی خاص‌ترین و به نوعی مهمترین ماهواره‌های مخابراتی هستند. همانطور که در بخش‌های قبلی این گزارش گفته شد، مدار زمین‌ثابت، برای کاربردهای مخابراتی بسیار مناسب است، زیرا آنتن‌های زمینی که باید مستقیما به سمت ماهواره نشانه بروند، در مورد این نوع ماهواره‌ها بدون نیاز به تجهیزات پرهزینه ویژه ردیابی ماهواره می‌توانند عملکرد بالایی داشته باشند. به‌خصوص برای مواردی مانند پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی که نیاز به تعداد زیادی آنتن زمینی است، صرفه‌جویی در هزینه تجهیزات ایستگاه زمینی در مقابل هزینه‌های پرتاب ماهواره به مدار زمین‌ثابت بسیار چشمگیر است.

مقابله با پشه مالاریا با استفاده از قارچ سمی

یک گروه بین‌المللی از محققان با همکاری دانشگاه مریلند نوعی قارچ تولید کردند که پشه حامل بیماری مالاریا را هدف گرفته و سمی شبیه به سم عنکبوت و عقرب تولید می‌کند.

این قارچ که با استفاده از مهندسی ژنتیک دستکاری شده است و قابلیت تولید انواع مختلفی از سموم را دارد، برای انسان و حشرات مفید مانند زنبور عسل مضر نیست، اما حتی یک دانه هاگ این قارچ‌ها می تواند پشه مالاریا را به سادگی از پا در‌آورد.
همچنین محققان نوعی قارچ تولید کردند که مانع تغذیه پشه‌ها از خون انسان می‌شود. آزمایش‌ها نشان می‌دهد تنها پس از پنج روز این قارچ‌ها مانع انتقال 90 درصد از بیماری‌ها توسط پشه‌ها می شوند.
نوعی قارچ‌ موسوم به Metarhizium pingshaensei به‌طور طبیعی پشه‌ها را هدف می‌گیرد و هاگ آن قابلیت تخریب اسکلت خارجی پشه‌ها و نفوذ به درون بدن آن‌ها را دارد. اما برای این منظور به مقدار زیادی هاگ نیاز است.
محققان به منظور تسریع این فرآیند با استفاده از فناوری مهندسی ژنتیک توانستند ژنوم قارچ را بازنویسی کنند تا این قابلیت هاگ‌ها به شدت تقویت شود. بدین ترتیب قارچ‌ها می‌توانند ترکیبات مختلفی از سم عقرب و عنکبوت را تولید کنند. محققان یک کلید ژنتیکی در قارچ ایجاد کرده‌اند که این ترکیبات سمی تنها در خون پشه‌ها تولید می شود و در محیط زیست یه هیچ عنوان تولید نمی‌شوند.
مالاریا از طریق نیش پشه آلوده به انگل پلاسمودیم فالسیپاروم به انسان منتقل می شود. این انگل وارد جریان خون میزبان می شود و سلول های قرمز را تخریب می کند. زمانی که گلبول های قرمز تسلیم این انگل می شوند، علایم این بیماری که شامل سردرد، لرز، درد عضلانی، خستگی، تهوع، اسهال و استفراغ است، ظاهر می شود.
این انگل همچنین سبب مشکلات تنفسی شدید، کاهش قندخون، کم خونی شدید و در نهایت بروز کما در بیمار می شود که در صورت نبود درمان کشنده است. کودکان به دلیل ضعف سیستم ایمنی در مقابل این انگل تسلیم می شوند و از بین می روند.
گزارش کامل این تحقیقات در نشریه Scientific Reports منتشر شده است.

دومین جایزه جی فینلی- یونسکو درحوزه میکروبیولوژی اعطا می‌شود

فراخوان دومین جایزه دوسالانه جی فینلی- یونسکو در حوزه میکروبیولوژی برای سال 2017 اعلام شد.

جایزه کارلوس جی- فینلی شامل لوح تقدیر و مبلغ 20 هزار دلار است. هدف اصلی از این جایزه تقدیر از فعالیت‌های چشمگیر انجام شده توسط افراد، موسسات و یا سازمان های غیردولتی از طریق پژوهش و توسعه در زمینه ترویج علم در بخش میکروبیولوژی از جمله شاخه های ایمونولوژی، زیست‌شناسی مولکولی، ژنتیک است.
بر اساس این گزارش، متقاضیان می‌توانند مدارک خود را که شامل «رزومه کامل متقاضی»، «خلاصه‌ای از فعالیت انجام‌شده یا نتیجه آن از جمله هر گونه انتشارات یا اسناد و مدارک مرتبط» و «توصیف نحوه مشارکت فرد متقاضی در تحقق هدف این جایزه» است، در 5 نسخه به زبان انگلیسی یا فرانسه به شکل فیزیکی یا بر روی USB حداکثر تا اول مرداد ماه امسال به کمیسیون ملی یونسکو – ایران ارسال کنند.

تولید نانوورق‌هایی برای بهبود باتری‌های یون لیتیم

محققان روشی برای تولید نانوورق‌های اکسید فلزات انتقالی ارائه کردند تا از آنها برای توسعه باتری‌ها استفاده کنند. پیش از این نانوسیم و نانوذرات این مواد ساخته شده بود اما ساختارهای دوبعدی نظیر نانوورق این اکسیدها تولید نشده بود.

محققان دانشگاه تگزاس با همکاری پژوهشگران آزمایشگاه ملی آرگونه موفق به ارائه راهبرد جدیدی شدند که با استفاده از آن می‌توان نانوورق‌های اکسید فلزات انتقالی را تولید کرد.
این نانوورق‌ها را می‌توان برای بهبود ذخیره‌سازی انرژی در باتری‌های یون لیتیم مورد استفاده قرار داد. البته از این راهبرد می‌توان برای تولید دیگر مواد نظیر فسفیدها، سوفلیدها و سلنیدها نیز استفاده کرد.
نانوبلورهای دوبعدی به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خاص، کاربرد وسیعی در فناوری‌های مختلف دارند. این خواص در نانوبلورهای دوبعدی وجود دارد، اما در حالت توده‌ای این مواد دیده نمی‌شود. دی‌کالکوژنیدهای فلزات انتقالی از جمله این ترکیبات هستند که فرمولاسیون MX2 داشته که در آن M فلز انتقالی نظیر تنگستن و مولیبدن بوده و X کالکوژنی نظیر سلنیم، گوگرد یا تلوریم است. نانومواد اکسید فلزات انتقالی ترکیب شده (MTMO) به دلیل آن حالت‌های ظرفیت ترکیبیشان، پتانسیل استفاده در بخش فتوکاتالیست و ذخیره انرژی را دارند.
اما استفاده از این مواد تنها به ساختارهای صفر بعدی و یک بعدی نظیر نانوذرات و نانوسیم‌ها محدود بود؛ چرا که ایجاد صفحه‌هایی دو بعدی از آنها کاری چالش برانگیز بوده که دلیل این امر فقدان روشی برای لایه‌برداری آنهاست.
یک تیم تحقیقاتی به رهبری گویهان یو موفق به ارائه راهبرد دو مرحله‌ای پایین به بالا شده‌است که می‌توان با استفاده از آن نانوورق‌های MTMO را سنتز کرد. در این راهبرد امکان تعیین ابعاد حفره‌ها وجود دارد. این گروه از یک لایه اکسید گرافن به‌عنوان لایه‌ی فداشونده استفاده کردند تا پیش‌ماده‌های MTMO روی آن رشد کند. سپس یک عملیات حرارتی ثانویه (کلسیناسیون) برای تبدیل این پیش ماده‌ها به نانوورق مورد استفاده قرار گرفت که در عین تشکیل آنها، لایه اکسید گرافن از بین می‌رود.
این نانوورق‌ها به چند دلیل اهمیت زیادی دارند؛ اول این که این مواد دارای مساحت سطحی بالایی بوده و طول نفوذ یون در آنها بسیار کوتاه است. دوم این که روی هم قرارگرفتن آنها به حداقل رسیده و سایت‌های فعال زیادی برای ذخیره‌سازی یون آلکالین وجود دارد.

بهبود عملکرد نانوکاتالیست‌های مورد استفاده در صنعت پتروشیمی

پژوهشگر دانشگاه صنعتی سهند تبریز در تحقیقات خود، نانوکاتالیست‌هایی را ساخته است که مهم‌ترین کاربرد آن‌ها در صنایع پتروشیمی است که می‌توانند به طور ویژه موجب افزایش بهره‌وری فرایند تبدیل متانول به اولفین‌های سبک شوند.

محمد رستمی‌زاده در تحقیقات خود، نانوکاتالیست‌هایی را ساخته است که مهم‌ترین کاربرد آن‌ها در صنایع پتروشیمی است. این نانوکاتالیست‌ها می‌توانند به طور ویژه موجب افزایش بهره‌وری فرایند تبدیل متانول به اولفین‌های سبک شوند. در ساخت این نانوکاتالیست‌ها از نانوذرات آهن استفاده شده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه سهند تبریز افزود: هدف اصلی بومی سازی دانش ساخت کاتالیست پرکاربرد زئولیتی و بهبود خواص آن جهت کاربرد در فرایند تولید اولفین‌های سبک بوده است.
وی با اشاره به اهمیت انجام این قبیل مطالعات اظهار کرد:بومی سازی دانش ساخت این نوع کاتالیست‌ها می‌تواند نقش مهمی در رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی در حوزه‌ی نفت و گاز داشته باشد. بطور مشخص، با توجه به منابع وسیع گاز طبیعی و تولید مازاد متانول درکشور، تولید نانوکاتالیست زئولیتی Fe/ZSM-5 می‌تواند موجب رفع نیاز کشور به واردات اولفین‌های سبک (اتیلن و پروپیلن) شود و ارزش افزوده‌ی قابل توجهی را نصیب کشور کند.
پژوهشگر دانشگاه صنعتی تبریز افزود: در این طرح، اثر نحوه‌ی افزودن تقویت کننده نانوذرات آهن به نانوکاتالیست زئولیتی HZSM-5 بر عملکرد آن بررسی شده است. باید توجه داشت که در تبدیل متانول به اولفین‌های سبک در کنار شرایط فرایندی، شکل، ساختار و خواص اسیدی کاتالیست مورد استفاده نیز تأثیر بسزایی بر انتخاب‌پذیری و گزینش اولفین‌ها به عنوان محصول اصلی نسبت به محصولات جانبی دارد.
رستمی زاده در ادامه به تشریح راهکار مورد استفاده در این طرح جهت دستیابی به هدف دنبال شده اشاره کرد و افزود: بهبود عملکرد کاتالیست، نظیر افزایش میزان تبدیل متانول، گزینش‌پذیری پروپیلن و طول عمر کاتالیست، با افزودن تقویت کننده به کاتالیست محقق می‌شود. در این تحقیق، به منظور تنظیم خصوصیات اسیدی و ساختاری نانوکاتالیست بهینه، تقویت کننده‌ی نانوذرات آهن به دو روش تلقیح و افزودن در حین مرحله‌ی ساخت مورد استفاده قرار گرفت. همچنین نانوکاتالیست‌های ساخته شده توسط چندین آزمون مختلف نظیر FE-SEM، XRD، BET، NH3-TPD، FTIR، TEM و TGA‌ تعیین مشخصه شدند. در نهایت، عملکرد کاتالیستی نانوکاتالیست ها در شرایطی کاملاً مشابه شرایط عملیاتی فرآیند صنعتی تبدیل متانول به پروپیلن مورد ارزیابی واقع شد.
رستمی زاده در پایان عنوان کرد: این نتایج منجر به افزایش بهره وری فرآیند تبدیل متانول به اولفین‌ها و کاهش هزینه‌ی تولید در قیاس با واردات محصول می‌شود و خود گام بزرگی به سوی بومی سازی دانش ساخت و تولید صنعتی نانوکاتالیست‌های زئولیتی خواهد بود.
اولفین‌های سبک از جمله اتیلن و پروپیلن یکی از محصولات مهم صنایع پتروشیمی محسوب می‌شوند. در میان روش‌های مختلف تولید اولفین‌ها‌، فرایند تبدیل متانول به اولفین جایگاه ویژه‌ای را از آن خود کرده است. مهم‌ترین مزیت این فرایند، عدم وابستگی آن به مواد اولیه‌ی نفتی است که محدودیت منابع فسیلی را پوشش می‌دهد. در این فرایند عموماً ازکاتالیست‌های زئولیتی، که یکی از پرکاربردترین کاتالیست‌ها در صنایع نفت و گاز است، استفاده می‌شود.
طبق آزمایش‌های صورت گرفته خصوصیات ساختاری و اسیدی مناسب نانوکاتالیست ها منجر به فعالیت کاتالیستی مطلوب آن‌ها شده است؛ به گونه‌ای که نانوکاتالیست توسعه داده شده عملکردی بهتر از برخی کاتالیست‌های تجاری نشان داده است. دیگر مشخصه‌ی بارز این نانوکاتالیست تولید شده، گزینش پذیری خیلی کم برای پارافین‌هاست (زیر 5 درصد) که از نظر عملیاتی پارامتری مهم برای کاتالیست این فرآیند است.
این تحقیقات از همکاری دکتر محمد رستمی زاده- عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی سهند تبریز و دکتر فریدون یاری پور- از شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی ایران حاصل شده است.

سدسازی به آمازون لطمات جبران‌ناپذیر می‌زند

دانشمندان می‌گویند حوزه رودخانه آمازون در صورت اجرای برنامه سدسازی آسیبی جبران ناپذیر و جدی خواهد دید.

در حال حاضر ۱۴۰ سد هیدروالکتریک آماده یا در حال ساخت در آمازون وجود دارد و برنامه احداث ۴۲۸ سد دیگر نیز در جریان است.

محققان می‌گویند این سدها می‌توانند به پویایی شبکه رودخانه‌ای آمازون آسیب بزنند و حیات هزاران گونه منحصر به فرد را به خطر بیاندازند.

پروفسور "ادگاردو لاتروبس"(Edgardo Latrubesse) از دانشگاه تگزاس در صدر این گزارش نوشته است: جهان در آستانه از دست دادن پرتنوع ترین تالاب کره زمین است.

حوزه رودخانه آمازون مساحتی معادل 6.1 میلیون کیلومتر مربع را اشغال کرده است و بزرگترین و پیچیده‌ترین شبکه رودخانه‌ای کره زمین محسوب می‌شود.

این منطقه به ناحیه‌ای کلیدی برای احداث سدهای هیدروالکتریک تبدیل شده است.

اما این تحقیق نشان می‌دهد که تلاش برای دستیابی به انرژی‌های تجدیدپذیر در حاشیه آبراه‌های آمازون می‌تواند به مشکلات متعددی منجر شود.

گروهی از محققان از کشورهای مختلف جهان که در تدوین این گزارش نقش داشته‌اند بیش از هرچیز نگران حرکت طبیعی رسوب در این آبراه‌ها هستند.

رسوبات منبع حیاتی مواد غذایی برای جانداران در تالاب آمازون است و در عین حال بر جریان و حرکت آب تاثیر می‌گذارد.

پروفسور لاتروبس نوشته است: رسوب یعنی یک رودخانه چطور کار می‌کند، چگونه حرکت می‌کند و از چه طریقی زمین‌های تازه و محیط زیست را احیا می‌کند.

به گفته این محقق بررسی‌های زیست محیطی فعلی برای هر سد جداگانه انجام شده است و به تحقیق در تاثیر آنها بر مناطق مجاور می‌پردازد. با این همه او تاکید کرده که به رویکردی گسترده‌تر در این تحقیق نیاز است.

لاتروبس گفت: مشکل اینجاست که هیچ‌کس به دنبال بررسی مشکلات متواتری که احداث این سدها در کل مجموعه آمازون ایجاد می‌کند نیست.

محققان وضعیت رودهای مدریا، مارانون، و یوکایالی را که هر سه از انشعاب‌های آمازون هستند نگران کننده خوانده‌اند.

به گفته آنها این سه رودخانه مامن گونه‌های منحصربه‌فرد زیادی هستند و حتی اگر بخش کوچکی از برنامه احداث اجرا شود در خطر خواهند بود.

پروفسور لاتروبس گفته است هزاران گونه تحت تاثیر قرار می‌گیرند و در خطر انقراض هستند.

به گفته او به دلیل غیرقابل بازگشت بودن تاثیر سدسازی در این منطقه، باید مخاطرات این احداث پیش از اجرا بررسی شود.

استتار فوق العاده یک جغد

در نگاه اول به عکس این تنه درخت هیچ چیز عجیبی به نظرتان نمی رسد اما او یک جغد است که خود را مخفی کرده است