با بررســی و مطالعه مجموعه مصاحبه‌های دانش‌آموزان برتر، تشــابه بســیار زیادی بین ویژگی‌های رفتاری دانش‌آموزان برتر کنکور با هفت عادت مردمان مؤثر که اســتفان کاوی به آنها اشــاره دارد، وجــود دارد که در این مقاله به هفت عادت مردمــان مؤثر و هفت ویژگی دانش‌آموزان برتر پرداخته شده است.
هفت عادت مردمان مؤثر، برگرفته از کتاب استفان کاوی، به قرار زیر است:
۱ .عامل بودن
۲ .شروع از پایان در ذهن
۳ .نخست به اولین‌ها پرداختن
۴ .برنده- برنده اندیشیدن
۵ .اول فهمیدن و سپس فهماندن
۶ .هم‌افزایی (سینرژی)
۷ .اره تیز کردن (پیشرفت مستمر و فرایندهای پیشرفت)
ویژگی ۱ :عامل بودن
دانش‌آموزان برتر عامل‌اند، یعنی مســئول هســتند و رفتارشان حاصل تصمیم و انتخاب آگاهانه خودشان است. یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص میزان عامل بودن این است که وقت و انرژی خود را صــرف چیزهای بیهوده نمی‌کنند. تمرکز آنها فقط بر درس خواندن است، نه چیزهای دیگر.
ویژگی ۲ :شروع از پایان در ذهن
دانش‌آمــوزان برتر روشــنی مقصدشــان را میدانند. افــق پیش رو را می‌شناسند و میدانند که می‌خواهند به کجا برسند. برترها برنامه شــخصی خود را می‌نویسند و منطق برنامه آزمون‌ها و پروژه‌هــا را تا آخر میدانند. اهــداف و برنامه‌های خود را تا آخرین روز کنکور به‌وضوح میدانند.
ویژگی ۳ :نخست به اولین‌ها پرداختن
آنها تعیین میکنند که »امور نخســت« کدام‌انــد.
دانش‌آموزان برتر به اولویت‌ها توجه ویژه دارند و آنها را می‌شناسند.
زمانی که کار بیشتری دارند و زمان اندک اســت برنامه‌ریزی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اولویت‌بندی درس‌هــا (پنج نــوع درس) و اولویت بندی مبحث‌ها را با توجه به شــخصیت آموزشی خودشــان و اولویت دادن به ساده‌ها، نقاط قوت، درس‌های چالشی، جبران ضعف‌ها انجام می‌دهند یا اولویت‌بندی‌های تلفیقی دارند. فعالیت‌های مربوط به مشغله‌های کم اهمیت از جمله (بعضی از مکالمات تلفنــی، اتالف وقت مانند ســرگرمی‌ها یا تماشــای بیش از حــد تلویزیون، دیدارهای غیر ضروری) را که درنهایت وقتشان را میگیرد از برنامه‌های خود حذف میکنند.
ویژگی ۴ : برنده- برنده اندیشیدن
در آزمون‌های گاج بودن را برگ برنده خود میدانند. اکثر رتبه‌های برتر، مهمترین فایــده و تاثیر گاج را در بودجه بندی آن میدانند.
رتبه‌های یک کشــور گامی فراتر رفتند و علاوه بر اجرای برنامه، مفاهیم و دلیل تنظیم برنامه را نیز کشــف کردند و تشــخیص دادند و با تشــخیص منطق برنامه آزمون‌ها نتیجه‌شان به مراتب بهتر شد.
اجرای آگاهانه برنامه، تاثیر مطالعه آنها را دوچندان کرده است. آنهــا می‌داننــد که آزمون‌هــای گاج، نقــش یادگیــری و کمک به دانش‌آمــوزان را دارد و ایــن تئوری به آنها کمک می‌کنــد تا هیچ وقت در آزمون‌ها غیبت نکنند.
ویژگی ۵ :اول فهمیدن و سپس فهماندن
دانش‌آموزان برتر مغرور نیستند.
آنها پیش از توجه به دیدگاه خودشان، به موضوع از دید دیگران می‌نگرند. توصیه‌پذیری بسیار بالایی دارند. یادگیری از همتایــان را مد نظر قرار می‌دهند. آموزه‌هــا و ابزارها و منابع و توصیه‌های مشاورهای برایشــان اهمیت دارد.
همچنین با دوستان و همکلاسی‌هایشان گفتوگو میکنند.
قبل از کلاس پیش‌خوانی دارند. تمرکزشــان در کلاس بســیار بالاست و شــنونده خوبی هســتند.
حضور فعال در کلاس دارند. از دبیرشان سؤال می‌پرسند و به پرسش‌ها پاسخ می‌دهند. در جریان کلاس فعالیت ذهنی دارند و همزمان با تدریس معلم مســئله و تمرین حل میکنند.
برای خود سؤال و مسئله طرح میکنند و به پرسش‌های دیگران پاسخ می‌دهند.
ویژگی ۶ :هم افزایی و کار گروهی
دانش‌آموزان برتر میدانند که موفقیت در کنکور یک کار گروهی است، نه یک کار فردی.
نخستین افرادی که می‌توانند به آنها کمک کنند پدر و مادر و خانواده هســتند؛ زیرا اعضای خانواده علاوه بر انگیزه کمک به آنها شناخت بیشتری از رفتار آموزشــی و مطالعه آنهــا از کودکی تاکنون دارند و بهتر می‌توانند با آنها گفتوگو کنند و در کشــف روش‌هــای موفق به آنها یاری رســانند.
آنها میدانند که نقش اولیا در موفقیت فرزندان حتی بیش از دبیران است.
اگر اولیا همراهی نکنند و شرایط فراهم نباشد موفقیت حاصل نمی‌شود. پس از اولیا گفتوگو با دوســتان خوب و پشــتیبان می‌تواند در کشــف روش‌های موفق و بهبود کیفیت مطالعه به آنها کمک کند؛ اما همچنان نقش اصلی را خودشان دارند.
ویژگی ۷ :بازنگری به کارهای گذشته
دانش‌آموزان برتر به طور مداوم در حال بازنگری و نوسازی کارهای خود هســتند و روش خود را مد نظر قرار می‌دهند.
در نگاه به گذشــته دستاوردها و سپس راهکارهای مؤثرشــان را بیان میکنند.
منابعشان را مهندسی دوباره می‌کننــد. منابع کم‌فایده را کنار می‌گذارنــد و روی مهمترین منابع متمرکز می‌شــوند. کسانی هستند که روش مطالعه‌شان را میدانند و آن را دائم بهبود می‌بخشند و پیشرفت میکنند.
