پس از رسیدن به تناسب اندام و گشت‌وگذار و عاشق‌پیشگی، بد نیست یکی از اهدافمان در زندگی «عادت به مطالعه» باشد؛ چه بهتر که پیش از همه‌ی اینها به مطالعه عادت کرده باشیم. خواندن کتاب خوب هم، می‌تواند جزو تجربه‌های خاطره‌انگیز و لذت‌بخش زندگی باشد. با خواندن کتاب به نقاطی از دنیا سفر می‌کنیم و با شخصیت‌هایی آشنا می‌شویم که شاید در واقعیت، نه فرصتش را داشته باشین و نه امکانش را. با مطالعه‌ی کتاب‌های خوب، به‌لطف قدرتی که قلم نویسنده در توصیف مکان‌ها و شخصیت‌ها دارد، احساس می‌کنیم آنها را از نزدیک می‌بینیم و لمسشان می‌کنیم. اگر دوست دارید دیگران را بهتر درک کنید، دایره‌ی واژگانتان را وسیع‌تر کنید، قدرت تحلیل و تخیلتان را بالا ببرید و برای دقایقی هم که شده، سختی‌های زندگی را فراموش کنید. بهتر است قبل از نزدیک‌شدن به سن ابتلا به آلزایمر، با یکی از ترفندهای پیشگیری از آن آشنا شوید: «عادت به مطالعه». در این مقاله، روش‌های کاربردی پرورش این عادت را به شما معرفی کنیم.
نخست باید به این باور برسید که خواندن کتاب خوب یکی از سرگرمی‌های لذت‌بخش است. تاکید می‌کنم: «کتاب خوب»، چون شیرینی تجربه‌ی کتاب‌خوانی در گرو شناخت کتاب‌های خوب و ارزشمند است. اگر چند روز متوالی را بدون لذت و شوق بیشترخواندن بگذرانید، باید قید آن کتاب را بزنید. هدف ما در این مقاله ترویج عادت به مطالعه به‌عنوان تجربه یا تفریحی لذت‌بخش است.
روش‌های عادت‌کردن به مطالعه:
برای کتاب‌‌خواندن وقت تعیین کنید:
باید ساعات مشخصی از شبانه‌روز را تعیین کنید تا در این ساعات حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه کتاب بخوانید. زمان را کوتاه در نظر بگیرید تا هیچ محرکی نتواند جلو انگیزه‌ی شما را بگیرد. در این مدت‌زمان کوتاه فقط روی مطالعه تمرکز کنید و به هیچ‌چیز دیگری فکر نکنید. برای مثال، روزانه در مسیر رفت‌وآمد به محل کار، تا آماده‌شدن صبحانه یا ناهار یا قبل از خواب، می‌توانید چندده دقیقه را به مطالعه اختصاص بدهید. مجموع این ده دقیقه‌های کوچک در یک روز، بسته به مدیریت زمان شما، به ۴۰ دقیقه یا بیشتر خواهد رسید. این شروع بسیار خوبی است و اگر همت کنید، این تمرین رفته‌رفته به یکی از عادت‌های روزانه‌ی عالی‌تان تبدیل خواهد شد.
همیشه کتابی همراه خود داشته باشید:
به همان اندازه که مراقب جانگذاشتن گوشی همراه، شارژر یا کیف پولتان هستید، به جانگذاشتن کتاب هم اهمیت بدهید. اگر در طول روز ممکن است مدت‌زمان کوتاهی را منتظر بمانید، مثلا در مطب دکتر، ایستگاه تاکسی یا مترو، کتاب را بیرون بیاورید و شروع به خواندن کنید که بهترین کار برای گذراندن زمان است.
فهرست تهیه کنید:
فهرستی از کتاب‌های خوب تهیه کنید. هرزمان که از طریق رسانه‌ها یا از زبان کسانی که می‌دانید اهل مطالعه‌اند، کتاب خوبی معرفی شد، نامش را به فهرست خود اضافه کنید. از طولانی‌شدن این فهرست باارزش نترسید؛ به‌مرور با شگرد «تعیین وقت» که پیش‌ازاین گفتیم، هر روز برای مطالعه‌ی این کتاب‌ها وقت بگذارید و پس از اتمام هرکدام، روی نامش در فهرست خط بکشید. برای فهرست کتاب خود از ساخت جیمیل شروع کنید و حسابی در آن ایجاد کنید تا هرزمان که اطلاعاتی از کتاب خوبی به‌دست آوردید، آن اطلاعات را به آن حساب بفرستید. به‌این‌ترتیب، صندوق دریافت پیام شما به مخزنی از کتاب‌های خوب تبدیل می‌شود که باید آنها را بخوانید. وقتی کتابی را خواندید، آن را به پوشه‌ای جدید با نامی شبیه «خوانده‌شده‌ها» منتقل کنید. حتی می‌توانید متنی را به همان آدرس جیمیل ارسال کنید که حاوی نکات مهم یا خلاصه‌ای از کتاب خواندهشده باشد. به‌این‌ترتیب، افزون‌بر فهرست کتاب‌های خوب، جایی را به ثبت خاطرات کتاب‌خوانی خود اختصاص داده‌اید که بعدا می‌توانید با مرور آن همه‌چیز را به‌خاطر بیاورید.
مکانی دنج و راحت پیدا کنید:
جایی را در خانه انتخاب کنید که بتوانید راحت روی صندلی یا مبل بنشینید و شروع به خواندن کنید. دراز نکشید، چون باعث خواب‌آلودگی‌تان می‌شود. محل مطالعه‌ی شما باید از تلویزیون، کامپیوتر، موسیقی یا سروصدای اعضای خانواده یا هم‌اتاقی‌ها دور باشد. اگر چنین محیطی برای شما فراهم نیست، باید چنین جایی را برای خودتان دست‌وپا کنید.
از تلویزیون و اینترنت کمتر استفاده کنید
اگر واقعا قصد دارید به مطالعه عادت کنید، سعی کنید وابستگی‌تان را به تلویزیون و اینترنت کمتر کنید. ترک این عادت دشوار است، اما هر دقیقه‌ای که از اینترنت و تلویزیون کمتر استفاده کنید، به زمان مطالعه‌تان افزوده‌اید. رفته‌رفته این دقیقه‌ها به ساعت‌های شیرینی تبدیل می‌شوند که با مطالعه سپری‌شان می‌کنید.
برای فرزندتان کتاب بخوانید:
اگر فرزند دارید، خواندن کتاب برای او از واجبات است. ایجاد عادت مطالعه در کودکان، بهترین راه برای تضمین علاقه‌مندی آنها به مطالعه در آینده و موفقیتشان است. کتاب‌های معروف و مناسب سن فرزندتان را تهیه کنید و برایش بخوانید تا هم عادت مطالعه را در خودتان تقویت کنید و هم، زمان باکیفیتی را با فرزندتان بگذرانید.
خاطره‌نویسی کنید:
خاطره‌نویسی هم مانند فهرست کتاب‌ها باید شامل عنوان کتاب خواندهشده و نام نویسنده و در صورت امکان، تاریخ شروع و اتمام مطالعه‌ی کتاب باشد. حتی بهتر است نظرات و افکارتان را درباره‌ی کتاب‌های خواندهشده بنویسید. پس از چند ماه، مطالعه‌ی خاطرات کتاب‌هایی که خوانده‌اید، بسیار لذت‌بخش خواهد بود.
به‌سراغ کتاب‌های دست‌دوم بروید:
به کتاب‌فروشی‌هایی بروید که کتاب‌های دست‌دوم می‌فروشند یا با دریافت کتاب‌های کهنه‌ی شما، کتاب‌هایشان را با تخفیف در اختیارتان می‌گذارند. با این روش، با مبلغ کمتری صاحب کتاب‌های بیشتری می‌شوید. به‌علاوه، خواندن کتابی که میزبان نگاه فرد دیگری در زمان و مکان نامعلومی بوده است، کتابی منقوش به دست‌خط صاحب قبلی که گواه جرقه‌های ذهنی او حین خواندن کتاب بوده است و خلاصه مواردی ازاین‌دست ممکن است برای شما جذاب و لذت‌بخش باشد.
یک روز هفته را «روز کتابخانه» یا «روز کتاب‌خوانی» نام‌گذاری کنید:
هر هفته در یک روز خاص، صبح یا بعدازظهر، و درصورت امکان همراه اعضای دیگر خانواده به کتابخانه بروید یا همگی در خانه و به‌دور از تلویزیون و اینترنت مطالعه کنید.
کتاب‌های جذاب و سرگرم‌کننده بخوانید:
کتاب‌هایی برای مطالعه انتخاب کنید که شما را جذب خود کنند و انگیزه‌ی خواندنتان را بالا ببرند. حتی اگر کتاب‌هایی که انتخاب می‌کنید در زمره‌ی شاهکارهای ادبی نباشند، همین که خودتان به آنها علاقه داشته باشید و باانگیزه سراغشان بروید، کافی است. هدف شما باید ایجاد انگیزه برای خواندن باشد. پس از ایجاد این انگیزه و عادت‌کردن به مطالعه، می‌توانید به‌سراغ شاهکارهای ادبی بروید، اما پیش‌ازآن مرحله، عناوینی را برای مطالعه انتخاب کنید که سرگرم‌کننده باشند. از نویسندگان معروف ایرانی می‌توان صادق هدایت، محمود دولت‌آبادی، هوشنگ گلشیری، رضا براهنی، سیمین دانشور، زویا پیرزاد و … را نام برد. در گروه نویسندگان خارجی نیز افرادی از قبیل استیون کینگ، جان گریشام، تام کلانسی، رابرت لودلوم، داگلاس آدامز، اف.اسکات.فیتزجرالد و دان براون همگی به‌خاطر داستان‌های عالی‌شان معروف‌اند.
مطالعه را به تجربه‌ای لذت‌بخش تبدیل کنید:
از دقایق کوتاه مطالعه تجربه‌ای شیرین بسازید، طوری‌‌که برای رسیدن به آن دقایق، لحظه‌شماری کنید. بهترین جای خانه را انتخاب کنید و مطالعه را آغاز کنید. بد نیست حین مطالعه، خودتان را به یک فنجان چای یا قهوه مهمان کنید. درصورت امکان، دقایق زیبای طلوع یا :. ۸۷روب آفتاب را با خواندن کتاب موردعلاقه‌تان سپری کنید.
در وبلاگ خود درباره‌ی این کتاب‌ها بنویسید:
این کار، یکی از بهترین راه‌های عادت‌کردن به مطالعه است. اگر وبلاگ ندارید، دست‌به‌کار شوید. از خانواده و دوستانتان بخواهید از وبلاگ شما بازدید کنند، به شما کتاب پیشنهاد کنند و درباره‌ی نوشته‌هایتان اظهارنظر کنند. با نوشتن درباره‌ی کتاب‌هایی که خوانده‌اید، انگیزه‌تان برای مطالعه بیشتر می‌شود، به‌ویژه اگر دیگران را هم با نوشته‌هایتان به خواندن کتاب ترغیب کنید.
هدف بزرگی تعیین کنید:
مثلا بگویید: «قصد دارم امسال ۵۰ جلد کتاب بخوانم!» یا هر رقمی که خودتان تشخیص می‌دهید شدنی است. با تعیین چنین هدفی، قدر تمام دقایق آن سال را بیشتر می‌دانید. عجله نکنید و به‌یاد داشته باشید که رسیدن به هدف نباید باعث کم‌رنگ‌شدن لذت مطالعه شود.
