سعید صفازاده- مشاور نمایندگی تربت‌جام
استرس، پاسخ فیزیولوژیکی، روانی و رفتاری شخص جهت وفق یافتن با شرایط و تعدیل کردن فشارهای خارجی و داخلی است. سطحی از استرس برای انجام برخی از کارها از جمله آزمون دادن طبیعی است اما اگر بیش از اندازه باشد، باعث کاهش کارایی می‌شود. از آنجایی که کنکور آزمونی است مانند دیگر آزمون‌ها، اگر در آزمون‌های آزمایشی، داوطلبی پراسترس هستید و احساس می‌کنید این استرس ممکن است در جلسه کنکور هم سراغ‌تان بیاید، باید از همین الان برای رفع این مشکل تلاش کنید. در ادامه به عوامل مهمی که باعث ایجاد استرس در جلسه کنکور می‌شوند، می‌پردازیم.
روبه‌رو شدن با چند سؤال دشوار
یکی از عوامل مهم دستپاچگی داوطلبان در آزمون‌ها، مواجه شدن آن‌ها با چند سؤال دشوار پی‌در‌پی است. در چنین مواقعی دانش‌آموزانی که بیشتر مطالعه کرده‌اند، بیشتر آسیب می‌بینند؛ زیرا آن‌ها از خود توقع زیادی دارند. بد نیست بدانید برخی از داوطلبانی که در بهترین رشته‌های دانشگاهی قبول شده‌اند، در برخی از درس‌ها درصدی کمتر از 40 به دست آورده‌اند؛ بنابراین اگر دیدید نمی‌توانید به چند سؤال پشت سرهم پاسخ دهید، خونسردی خود را حفظ کنید و مطمئن باشید این مساله اتفاقی است و هرگز به معنای عدم تسلط شما در پاسخ به سایر سؤالات نیست. هر آزمون مجموعه‌ای از سؤالات آسان، متوسط و سخت است و کسی موفق‌تر است که بتواند ابتدا به سؤالات آسان و متوسط پاسخ دهد. از طرفی به اندازه زمان و انرژی‌ای که برای مطالعه یک درس گذاشته‌اید، از خودتان توقع داشته باشید و تصور نکنید باید تمام مطالب یک درس را به یاد داشته باشید. همچنین مطمئن باشید دیگران هم در جلسه آزمون وضع شما را دارند؛ بنابراین اعتماد به نفس خود را حفظ کنید.
بی‌اعتمادی نسبت به توانایی‌ها و قابلیت‌های خود
یکی از عوامل مهم دیگر که برخی داوطلبان را در آزمون دچار استرس می‌کند، بی‌اعتمادی نسبت به خود و توانایی‌ها و قابلیت‌های‌شان است. این مشکل ممکن است در بیشتر مقاطع مهم زندگی، آن‌ها را از رسیدن به هدف‌شان باز دارد. اگر دچار چنین مشکلی هستید از همین امروز تلاش کنید بدون توجه به نظر دیگران به خودتان ایمان داشته باشید. فقط به این فکر کنید که تلاش زیادی برای موفقیت در کنکور کرده‌اید و به خوبی از عهده تمرینات تست‌زنی و آزمون‌های آزمایشی برآمده‌اید. همیشه به خاطر داشته باشید خدا با شماست و اجازه نمی‌دهد زحمات‌تان از بین برود.
به یاد آوردن خواسته‌ها و انتظارات دیگران
یکی از مشکلات مهمی که باعث استرس داوطلبان کنکور می‌شود، توقعاتی است که خانواده‌ها از آن‌ها دارند. همه خانواده‌ها دوست دارند فرزندان‌شان در بهترین رشته‌های دانشگاهی قبول شوند. این موضوع سبب می‌شود فرزندان با استرس بیشتری به کنکور نگاه کنند و نگران این باشند که نمی‌توانند توقعات خانواده را برآورده کنند. اگر شما هم نگران این مساله هستید، سعی کنید از رسوخ چنین افکاری به ذهن‌تان جلوگیری کرده و افکار خود را مدیریت کنید. با این وجود اگر با چنین افکاری در آزمون مواجه شدید، چند نفس عمیق بکشید و با خود بگویید: «من تمام تلاش خود را کرده‌ام تا به هدفم برسم و مطمئن هستم که اینگونه خواهد شد.» در ضمن بد نیست بدانید بعضی از داوطلبان بعدها متوجه شده‌اند که قبول نشدن در رشته‌‌ای که والدین‌شان تمایل به پذیرفته شدن آن‌ها در آن را داشتند به نفع‌شان بوده است. والدین گرامی نیز باید از فرزندشان در حد توانش انتظار داشته باشند.
نگاه کردن به خانه‌های سفید پاسخنامه و آمارگیری از سؤالاتی که قادر به پاسخگویی آن‌ها نبوده‌اید
یکی از اشتباه‌های برخی از داوطلبان کنکور، نگاه کردن به خانه‌های سفید پاسخنامه و آمارگیری از سؤالاتی است که قادر به پاسخگویی آن نبوده‌اند. این موضوع موجب می‌شود فرد دچار استرس شده و نتواند به بقیه سؤالات نیز به خوبی پاسخ دهد. پس اگر این عادت را دارید، هنگام پاسخگویی به سؤالات هدف‌تان فقط تمرکز روی سؤالی که پیش رو دارید، باشد و سعی کنید از تمام آموخته‌های تان استفاده کنید و اجازه ندهید افکار مخرب و منفی با انرژی‌ای که از شما می‌گیرند، مانع از نتیجه‌گیری مطلوب‌تان شوند.
نگاه کردن به دیگر داوطلبان حاضر در آزمون و مقایسه وضعیت خود با آنان
یکی دیگر از کارهایی که ممکن است برخی از داوطلبان انجام دهند، نگاه کردن به دیگر داوطلبان حاضر در آزمون و دقت در حالات آن‌ها و مقایسه روحیه آن‌ها با شرایط خودشان است. سعی کنید تا جایی که امکان دارد به دلیل محدودیت زمانی و جلوگیری از حواس‌پرتی، به اطراف‌تان توجه نکنید و اگر چنین اتفاقی افتاد با دیدن سرعت دیگران در تست‌زنی اصلا دستپاچه نشوید بلکه این احتمال را بدهید که پاسخ‌های آن‌ها اشتباه باشد یا شانسی به سؤالات پاسخ می دهند.
در پایان یادآور می‌شود که کنکور هم آزمونی مانند سایر امتحان‌های دیگر شماست. پس اصلا و در هیچ مرحله‌ای از این آزمون دچار استرس و دستپاچگی نشوید، به خودتان و تلاش‌تان ایمان داشته باشید و بدانید خدا با شماست. مثبت‌اندیش باشید و با تلقین‌های سازنده به خود بقبولانید که مسیر زندگی شما در بهترین راه ممکن قرار گرفته و کنکور یکی از گذرگاه‌های این مسیر است.
