۴۷ کشور جهان در توافقنامهای در حاشیهی اجلاس تغییرات اقلیمی مراکش تصمیم گرفتند تا سال ۲۰۵۰ به سمت استفادهی کامل از انرژیهای پاک حرکت کنند.
بحث انرژیهای نو و راهکارهای جلوگیری از گرمایش زمین، این روزها به یکی از اولویتهای مهم دولتها تبدیل شده است. در این میان قطع وابستگی به سوختهای فسیلی و هزینههای بالای آن برای کشورها، بهخصوص کشورهای فقیر ارزش بسیار بالایی دارد. در همین راستا ۴۷ کشور فقیر جهان در توافقنامهای خواستار اتمام استفاده از سوختهای فسیلی و حرکت به سمت تولید انرژیهای تجدیدپذیر شدهاند.
بر اساس توافقنامهی پاریس با مشارکت ۱۳۴ کشور جهان؛ میزان افزایش گرمای زمین تا سال ۲۰۵۰ باید زیر ۲ درجهی سانتیگراد باقی بماند.
هفتهی گذشته؛ کنفرانس تغییرات اقلیمی با مشارکت سازمان ملل برای پیگیری و تصمیمگیری در مورد راههای رسیدن به اهداف ترسیمشده در توافقنامهی پاریس، در مراکش برگزار شد. در حاشیهی این کنفرانس، اعضای مجمع کشورهای آسیبپذیر اقلیمی (CVF) دور هم جمع شدند و در مورد هدف استفادهی کامل از انرژیهای نو تصمیمگیری کردند.
ایدهی اصلی هدف ترسیمشده؛ عبور از استفادهی افسارگسیختهی کشورهای در حال توسعه یا قبل از توسعه از سوختهای فسیلی و جایگزینی آن با انرژیهای پاک است. معمولا کشورهای در حال توسعهی صنعتی به سوختهای فسیلی بیشتری محتاج هستند که نتیجهی فاجعهباری بهخصوص برای آیندگان خواهد داشت.
رشد سریع و استفاده از روشهای میانبر در اقتصاد پرش غوکوار یا Leapfrogging نامیده میشود. یکی از بهترین نمونههای آن، فرآیند استفاده از گوشیهای موبایل در مناطق روستایی آفریقا است. در بسیاری مناطق غیرشهری آفریقایی یک خط تلفن ثابت برای ۳۳ نفر وجود داشت. توسعهی خطوط مخابراتی در این مناطق؛ به جای اینکه برای هر فرد یک خط ثابت به ارمغان بیاورد، مستقیما سمت استفاده از فناوری موبایل رفت. در حال حاضر از هر ۱۰ فرد ساکن در مناطق حاشیهای آفریقا، یک نفر گوشی موبایل دارد که موفقیت خوبی بهحساب میآید.
۴۷ کشور عضو مجمع CVF با حضور کشورهایی مثل بنگلادش، اتیوپی و هائیتی، امیدوارند با استفاده از تجربیات موفق دیگر کشورها، در زمینهی انرژیهای نو توسعهی غوکوار داشته باشند. در بیانیهای این مجمع آمده است:
تلاش خواهیم کرد تا به تولید ۱۰۰ درصدی انرژی به وسیلهی منابع تجدیدپذیر داخلی با سرعتی هر چه تمامتر برسیم. در همین راستا مسائلی چون امنیت غذایی، پایان دادن به فقر انرژی و محافظت از منابع آبی بهعنوان اهداف اصلی برنامهی ملی کشورها مدنظر قرار خواهند گرفت.:
بازهی زمانی رسیدن به این هدف، بین سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰ در نظر گرفته شده است و کشورها باید تا سال ۲۰۲۰ برنامهی جامع اقدامی خود را به سازمان ملل متحد ارائه کنند.
مسئول تغییرات اقلیمی سازمان ملل با موثر و الهامبخش توصیف کردن این توافقنامه، بیان کرد:
این کشورها بار دیگر روحیهی رهبری خود در فرآیندها و تعهدات بینالمللی را نشان دادند. کشورهای امضاکنندهی این توافقنامه، همگی از کشورهای آسیبپذیر در بحث گرمایش زمین محسوب میشوند که در حال حاضر هم شرایط خیلی مساعدی را تجربه نمیکنند. سازمان ملل در کنار این کشورها برای رسیدن به اهداف تعیینشده خواهد ایستاد.
با اینکه حجم بالایی از گازهای گلخانهای توسط کشورهای بزرگ و صنعتی ایجاد شدهاند، این کشورها تمایل زیادی به کاهش وابستگیهای خود به سوختهای فسیلی نشان نمیدهند. وزیر محیط زیست اکوادور در این زمینه میگوید:
دلیل اصلی بیمیلی کشورها به حذف عوامل ایجادکنندهی گازهای گلخانهای را نمیدانم. ما باید به سمت استفاده از انرژیهای پاک حرکت کنیم در غیر این صورت همهی ما از عوارض آن آسیب میبینیم.
یکی از مهمترین چالشهای توافقنامهی پاریس علاوه بر تعهد اعضا به اجرای برنامهها، تعهد کشورهای پولدارتر به اهدای کمکهای مالی است. آمریکا بهتنهایی ۳۳ میلیارد دلار از ۱۰۰ میلیارد دلار کمک مالی کشورهای عضو را بر عهده دارد. این ۱۰۰ میلیارد دلار، تا سال ۲۰۲۰ توسط کشورهای عضو برای پیشبرد اهداف جمعآوری خواهد شد و تا به امروز تنها ۵۰۰ میلیون دلار از آن دریافت شده است.
با جمع شدن این کمکها، به کشورهای فقیرتر برای بهبود شرایط زیرساخت کمک خواهد شد. اگر این کمکها بهموقع تأمین نشوند، شکست بزرگی برای توافقنامهی پاریس خواهد بود. البته با تهدیدهایی که رئیسجمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ مبنی بر قطع این کمکها کرده است؛ شرایط برای توافقنامهی پاریس بهخوبی پیش نمیرود.