محققان ایسلندی با ایجاد یک گودال عمیق درصدد استفاده از گرمای ماگمای زمین برای رسیدن به یک منبع انرژی پایدار هستند.
با گرم شدن هوای کرهی زمین و افزایش ضرورت کاهش گازهای گلخانهای، استفاده از منابع انرژی جدید جزو سیاستهای مهم دولتها به حساب میآید. محققان ایسلندی در تلاش هستند تا از انرژی موجود در جریان گداختههای آتشفشانی برای رسیدن به یک منبع انرژی پایدار استفاده کنند. برای این کار باید گودالی عمیق و البته داغ روی زمین ایجاد کرد.
این گودال در قسمت جنوب غربی ایسلند واقع شده است که تا پایان سال جاری میلادی حفر آن طول خواهد کشید. طول ۵ کیلومتری این گودال و رسیدن به قسمت ماگما آن را به داغترین گودال حفر شده توسط بشر تبدیل میکند؛ دمای آن بین ۴۰۰ تا هزار درجهی سلسیوس پیشبینی میشود.
این میزان از گرما میتواند نیروی لازم جهت تولید بخار فوق بحرانی برای ۵۰ مگاوات برق را تامین کند؛ این روش تا ۱۰ برابر بهینهتر از روشهای قدیمی زمینگرمایی است. بخار فوق بحرانی حالتی از ماده است که نه گاز و نه مایع محسوب میشود و میزان بالاتری از انرژی گرمایی را در خود نگه میدارد.
ایجاد برق به وسیلهی انرژی زمینگرمایی روشی مرسوم به حساب میآید. در این روش از انرژی حرارتی زمین برای به چرخش درآوردن ژنراتورها استفاده میشود.
به دلیل موقعیت ممتاز ایسلند، این کشور از آتشفشانها و چشمههای آب گرم متعددی در سطح جزیرهی خود بهره میبرد. این ویژگی باعث شده که بیش از یک چهارم انرژی کشور از انرژی زمینگرمایی و مابقی انرژی کشور بیشتر از نیروگاههای هیدروالکتریکی تامین میشود.
یکی از مهمترین بحثها در مورد انرژی زمینگرمایی میزان بهرهوری آن بوده که به محدودیت اصلی آن بدل شده است. شرکت IDDP کارفرمای ایسلندی پروژه برای غلبه بر این مشکل به فکر استفاده از انرژی ماگماها افتاده است. مهندسان این کارفرما امیدوارند بدین طریق به منبع انرژی پایداری رسیده باشند.
داستان ایدهی اصلی حفر داغترین گودال جهان هم جالب است. در سال ۲۰۰۹ شرکت IDDP به دنبال ایجاد یک نیروگاه حرارتی بود که به طور اشتباهی با حفر دو کیلومتر به ذخیرهای از ماگما رسیدند. با حفر این گودال، مهندسان مقداری آب را به داخل گودال هدایت کردند تا توان تولید انرژی آن بررسی شود. قویترین چاه زمینگرمایی با توان ۳۰ مگاوات در آن زمان توسط مهندسان شرکت ایجاد شده بود.
فعالیتهای احداث گودال عظیم ایسلند در منطقهی فعال Reykjanes شروع شده است. در همین زمینه مهندسان پروژه امیدوارند به ناحیهای از اقیانوس اطلس، یکی از مهمترین مرزهای صفحات تکتونیکی زمین، برسند. در این ناحیه فعالیت ماگماها آب را تا هزار درجهی سلسیوس گرم میکند.
یکی از اعضای تیم پروژه در این زمینه میگوید:
ما قبلا تجربهی حفر چاههایی عمیق در پوستهی سنگی زمین را داشتهایم. با این حال انجام این کار در اعماق بالاتر و در یک محیط سیال چالشهای زیادی دارد. علاوه بر گرمای بسیار زیاد، با فشار بالایی نزدیک به ۲۰۰ اتمسفر روبهرو خواهیم بود. بنابراین انتظار داریم که حجم فراوانی از بخار فوق بحرانی تولید شود.
ایجاد بخار فوق بحرانی در این شرایط میتواند تا ۱۰ برابر انرژی بالاتری را در مقایسه با روشهای معمول زمینگرمایی تولید کند. با استفاده از این روش ۵۰ هزار خانه از انرژی ایجاد شده استفاده خواهند کرد.
همانطور که گفته شد فعالیتهای عمرانی این گودال عظیم تا پایان سال جاری میلادی به اتمام میرسد، تا به الان تمام محاسبات انجام شده صرفا در حوزهی تئوریک بوده و باید دید در عمل چقدر میتوان انرژی تولید کرد. با احتمال موفقیت این طرح، انجام چنین پروژههایی برای مناطقی که کوههای آتشفشانی فعال دارند مثل ژاپن یا کالیفرنیا راهحلی موثر خواهد بود.