دانش آموزان کانون دو نوع برنامه دارند :
برنامه ی راهبردی و برنامه ی شخصی
برنامه ی راهبردی : همان برنامه ی آزمون هاست که برای دانش آموزان هر پایه یکسان و مشترک است .این برنامه در هنگام ثبت نام به دانش آموزان ارائه می شود.
برنامه ی شخصی : برنامه ای است که دانش آموزان در دفتر برنامه ریزی خود می نویسند و برای هر دانش آموز، متفاوت از دانش آموزان دیگر است
برنامه ی راهبردی توسط کانون ارائه می شود . بنابراین در برنامه ی راهبردی نقش کانون اصلی است و نقش دانش آموز این است که برنامه را با شرایط خود هماهنگ و شخصی سازی کند . مثلا اگر درمدرسه ، در یکی دو درس از برنامه عقب تر بود تصمیم بگیرد که چگونه عمل کند؟ آیا خودش پیش خوانی کند یا فقط به چند سوال پاسخ بدهد ویا این که آن مبحث را کنار بگذارد و منتظر ایستگاه جبرانی بماند. از سوی دیگر اگر در مدرسه در درس هایی از برنامه جلوتر بود تصمیم بگیرد که از برنامه برای دوره کردن درس های گذشته استفاده کند یا این که بر اساس آموخته های قبلی در آزمون شرکت کند .
در برنامه ی راهبردی ، نقش دانش آموزان شخصی سازی برنامه است شما ممکن است در موارد اندکی تصمیم بگیرید برخی قسمت های برنامه را کم تر یا بیشتر بخوانید یا این که موقتا و استثنائا یک قسمت را تا ایستگاه جبرانی بعدی کنار بگذارید . برای شخصی سازی برنامه ی راهبردی می توانید از هم فکری اولیا و پشتیبان و دوستان و معلمان خود استفاده کنید .
در برنامه ریزی شخصی ، اما ، وضع کاملا متفاوت و معکوس است. در برنامه ریزی شخصی کاراصلی و مهم تر برعهده ی دانش آموز است وکانون است که در این جا ،نقش های تکمیلی دارد : در مورد برنامه ریزی شخصی ، اولین نقش کانون ، آموزش روش برنامه ریزی است. ودومین کار، نظارت بر تکمیل دفتر و بهبود روش ها و تصحیح اشتباهات دانش آموزان است این دو وظیفه توسط مدیر و پشتیبان انجام می شود . دانش آموزان در دفتر برنامه ریزی به روش قلم چی کار ساده ای را آغاز می کنند ولی می توانند تا افق های بالا پرواز کنند هر قدر که خود بخواهند با برنامه ریزی دقیق تر و کامل تر کمیت و کیفیت مطالعه ی خود را بهتر و موثرتر کنند .
فایده ی های دفتر برنامه ریزی به روش قلم چی : تکمیل دفتر برنامه ریزی دو فایده ی اصلی و مهم دارد اولین فایده افزایش ساعات مطالعه و دومین فایده بهبود کیفیت مطالعه است .
افزایش ساعات مطالعه با مکانیزم رقابت خود باخود ایجاد می شود . وقتی ساعات مطالعه را در هرهفته جمع می کنید انگیزه پیدا می کنید تا در هفته های بعد بیشتر مطالعه کنید این همان مکانیزم رقابت خود با خود است . تقریبا همه ی دانش آموزانی که دفتر برنامه ریزی را به طور پیوسته تکمیل می کنند مهم ترین فایده و تاثیر دفتر برنامه ریزی را افزایش ساعات مطالعه ی خود می دانند .
دومین تاثیر دفتر برنامه ریزی بهبود کیفیت مطالعه است : بهبود کیفیت مطالعه با نوشتن صفحه ی ۱۸۲ دفتر برنامه ریزی که همان صفحه ی جمع بندی هفتگی است ممکن می شود . وقتی صفحه ی ۱۸۲ را چندهفته ( حداقل پنج هفته ) تکمیل کردید، به تدریج تعادل ها وعدم تعادل هایتان نمایان می شود . آن گاه به طور طبیعی عدم تعادل ها را کاهش خواهید داد و برتعادل هایتان خواهید افزود. در صفحه ی ۱۸۲ دفتر معلوم می شود که کدام درس ها را پیوسته و به اندازه مطالعه می کنید و کدام درس ها را ناپیوسته و به طور نوسانی می خوانید و به کدام درس ها کم تراز حد نیاز اهمیت می دهید یا این که کدام درس ها را به کلی کنار گذاشته اید و مطالعه نمی کنید . در این جا معلوم می شود که آیا شما برای درس هایی که برایتان ساده تراست بیشتر وقت می گذارید یا بیشتر به سراغ درس هایی می روید که برایتان چالش برانگیزتر و جذاب تر است و هم چنین معلوم می شود که آیا به سراغ درس هایی که برایتان دشوار است وآن ها را دوست ندارید هم می روید و آن ها را هم به اندازه ی نیاز مطالعه می کنید یا خیر.
در این جا می توانیم به صورت مصداقی و با چند سوال، موضوع تعادل را مشخص کنیم شما باید تشخیص دهید که آیا به درس های عمومی و اختصاصی به اندازه ی لازم توجه می کنید یا نه ؟ آیا اگر در رشته ی ریاضی هستید در مطالعه ی درس های چالش برانگیز مثل ریاضیات و فیزیک و اگر رشته ی تجربی هستید در مطالعه ی زیست شناسی و اگر رشته ی انسانی هستید در مطالعه ی ادبیات و عربی افراط نمی کنید؟ آیا تک تک درس ها را در حد نیاز و هدفی که دارید مطالعه می کنید؟ آیا اگر داوطلب کنکور هستید درس های سال چهارم ودرس های پایه را در حد لزوم مطالعه می کنید؟ آیا ساعات مطالعه ی خودتان با ساعاتی که به کلاس های بیرون از مدرسه می روید یا معلم خصوصی دارید متناسب است ؟ آیا مطالعه ی مفهومی و حل تمرین و مساله را به اندازه ی متناسب و متوازن انجام می دهید؟ آیا در تمرین های خود به مساله های تشریحی و تست های چهارگزینه ای، متناسب با نیاز و شخصیت آموزشی تان می پردازید یا در یکی از این دو افراط و در سوی دیگر کم کاری دارید؟
از نظر من کیفیت مطالعه دو عنصر مشخص دارد . اولین شاخص، همین تعادل در مطالعه و رعایت تعادل های مطالعاتی است . البته با این تاکید که تعادل های هر فرد مربوط به خود او متناسب با شخصیت آموزش و اهداف اوست . دومین عنصر در کیفیت مطالعه، وضوح وشفافیت در روش های مطالعه است . هنگامی که کارنامه ی خود را بررسی می کنید در صورتی که در یک درس نمره ی خوبی نداشته باشید به احتمال زیاد ساعات مطالعه تان کم است . ساعات مطالعه را می توانید در صفحه ی ۱۸۲ دفتر برنامه ریزی ببینید. اما اگر ساعات مطالعه تان کافی است ولی نتیجه ی خوبی نگرفته اید باید روش های خود را بررسی کنید و روش هایتان را تصحیح کنید . وضوح در روش ها عنصر دوم در کیفیت مطالعه است . صفحه ی ۱۸۲ دفتر برنامه ریزی در مورد تعادل ها که عنصر اول کیفیت است مستقیما به شما کمک می کند تا کیفیت مطالعه تان را بهبودبخشید و در مورد عنصر دوم کیفیت یعنی وضوح در روش های مطالعه به شما آگاهی می دهد تا به جست وجو بپردازید و روش های کار آمد و مفید و متناسب با نیاز ها و شخصیت آموزش خود را کشف کنید . وقتی هماهنگی ساعات مطالعه را با چندتا از ده تای هر درس مقایسه می کنید متوجه می شوید که آیا روش مطالعه تان صحیح بوده یا نیاز به اصلاح دارد.
روزی یک دقیقه
نوشتن دفتر برنامه ریزی خیلی ساده است و روزانه بیش از یک دقیقه از وقت دانش آموز را نمی گیرد .البته اگر بخواهید از همه ی ویژگی های دفتر بهره ببرید . لازم است روزی سه چهار دقیقه بیشتر وقت بگذارید و پنج دقیقه وقت صرف دفتر برنامه ریزی تان کنید . .تاثیرات زیاد دفتر به معنی پیچیده بودن دفتر نیست . دفتر برنامه ریزی به روش قلم چی بسیار ساده طراحی شده و زمان خیلی کمی از شما خواهد گرفت . یکی از دلایل موفقیت دفتر برنامه ریزی ، ساده بودن آن است .
ویژگی های دفتر برنامه ریزی
دفتر برنامه ریزی پنج ویژگی مهم دارد .
ویژگی اول : نگاه به گذشته بیشترین اعدادی که در این دفتر می نویسید مربوط به کارهایی است که انجام داده اید نه کارهایی که قرار است انجام بدهید . پس از آن که درسی را مطالعه کردید زمان مطالعه ی آن درس را می نویسید ، همین . چرا نگاه به گذشته این قدر مهم است . اگر قرار است ما برای آینده برنامه ریزی کنیم چرا بیشتر اعداد گذشته را می نویسیم و این قدر به آن اهمیت می دهیم . نگاه به گذشته دو علت مهم دارد : نخست این که خودتان را بهتر می شناسید وخودآگاهی تان افزایش می یابد و دوم این که انگیزه ی بهتر شدن و افزایش ساعات مطالعه تقویت می شود. هر دانش آموزی که دفتر را به طور پیوسته تکمیل کند ساعات مطالعه اش بدون نیاز به تشویق دیگران افزایش می یابد و این مهم ترین تاثیر دفتر است . موتورانگیزه در درون شما فعال می شود. شما تصمیم می گیرید که هر هفته بهتر از هفته ی قبل شوید. . انگیزه ی درونی مهم ترین انگیزه است و با نوشتن ساعات مطالعه ی گذشته این انگیزه شعله ور می شود .مهم ترین ویژگی دفتر برنامه ریزی همین نگاه به گذشته است .
ویژگی دوم : برنامه ی هر فرد مربوط به خود اوست و با برنامه ی دیگران متفاوت است . علت معلوم است هرفردی ویژگی ها و هدف های خودش را دارد و باید برنامه ای مخصوص به خود داشته باشد . نمی توان یک برنامه ی ثابت و یکنواخت برای همه طراحی کرد . باید هر دانش آموزبرنامه ی شخصی مخصوص به خود را داشته باشد.
ویژگی سوم : نقش اصلی را در این روش برنامه ریزی خود شما دارید . مدیر و پشتیبان کانون روش را به شما می آموزند و بر کار شما نظارت می کنند اما این ،خود شما هستید که نقش اصلی را دارید دفتر را همیشه نزدیک خودتان داشته باشید و پس از هر بار مطالعه ساعت مطالعه ی خود را یادداشت کنید. این اعداد مربوط به مطالعه ی شما در گذشته است . اما برای برنامه ریزی آینده ، در آغاز کارکافی است ساعات مطالعه ی هفتگی را پیش بینی کنید و پس از چند هفته ، برنامه ی متعادل خود را بنویسید یعنی تصمیم بگیرید که در هر هفته هر درس را چند ساعت بخوانید . بسیاری از کسانی که دفتر برنامه ریزی را تکمیل می کنند این پیش بینی ها و برنامه ی متعادل را نمی نویسند . برخی هم که می نویسند نمی توانند آن برنامه را اجرا کنند . نوشتن برنامه ی متعادل چند هفته ای زمان می خواهد و دقت در خود شناسی وخود آگاهی زیاد و اراده ی قوی و شخصیتی منظم و دقیق ، تا بتوانید اعدادی را برای مطالعه ی هفتگی تان هدف گذاری کنید که واقعا بتوانید آن برنامه را اجرا کنید و به آن اهداف برسید . ضمنا اگر نتوانستید برنامه ی متعادل را بنویسید خیلی نگران نباشید .اشاره ی من به برنامه ی متعادل برای این است که بگویم نقش اصلی را در تمام جنبه های برنامه ی شخصی خودتان دارید . هر قدر که می توانید انجام دهید . همین قدر که ساعات مطالعه تان را یادداشت کنید و آن ها را در پایان هفته جمع بزنید و به صفحه ی ۱۸۲ منتقل کنید کار بزرگی انجام داده اید .
ویژگی چهارم : رقیب اصلی خودتان هستید .منظور از رقابت با خود این است که هر هفته تلاش کنید از هفته ی قبل تان بیشتر و بهتر بخوانید . به همین دلیل تاکید کردم که حتما ساعات مطالعه ی هفتگی را جمع بزنید و در صفحه ی ۱۸۲ یادداشت کنید تا به طور واضح بدانید که چقدر مطالعه کرده اید تا در هفته ی بعد با انگیزه ی بیشتر درس بخوانید . هم ساعات مطالعه تان را افزایش دهید و هم کیفیت مطالعه تان را بهتر کنید . این یعنی رقابت با خود که بهترین نوع رقابت هم هست .
ویژگی پنجم : مقیاس زمانی برنامه است . در این روش ، مقیاس زمانی برنامه را به جای یک روز یک هفته در نظر گرفته ایم . شاید بنا به دلایلی یک روز تنبلی کردید یا واقعا کاری مهم و ضروری داشتید و نتوانستید به اندازه ی کافی درس بخوانید و شاید برنامه تان تغییر کرد و به جای درسی که قبلا تصمیم گرفته بودید درس دیگری را مطالعه کردید . زندگی واقعی پر از استثنا ها ست و برنامه ریزی باید منعطف و سازگار با شرایط شما باشد به همین دلیل مقیاس زمانی برنامه را یک هفته در نظر گرفته ایم تا اگر یک یا چند روز را دقیقا طبق تصمیم قبلی مطالعه نکردید بتوانید در روزهای بعد آن روزها را در طول هفته جبران کنید
دفتر برنامه ریزی یکی از ابزارهای موثر خودتنظیمی است و کمیت وکیفیت مطالعه ی شما را افزایش می دهد . دفتر برنامه ریزی هم به ارتقای مهارت های فراشناختی (مدیریت فکر) شما کمک می کند و بر خودآگاهی شما می افزاید وقدرت تشخیص و تصمیم گیری های صحیح شما را تقویت می کند و هم به افزایش هوش هیجانی شما ( از طریق افزایش قدرت اراده ) یاری می رساند . دفتر برنامه ریزی را جدی بگیرید و به طور پیوسته آن را در تمام دوران تحصیل خود در دبیرستان و دانشگاه ادامه دهید .
